Tezy

Przepis art. 44 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej /Dz.U. nr 89 poz. 402/ w zakresie, w jakim stwarza podstawę do rozwiązania stosunku pracy urzędnika służby cywilnej - kobiety, bez jej zgody, wcześniej niż rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej - mężczyzną jest niezgodny z art. 67 ust. 2 i art. 78 ust. 1 i 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./ przez to, że ustanowiony w tym przepisie zróżnicowanie sytuacji prawnej kobiet i mężczyzn przybiera charakter dyskryminacji ze względu na płeć.

Inne orzeczenia z hasłem:
Służba cywilna
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny
Uzasadnienie strona 1/9

1. Centralne znaczenie w niniejszej sprawie przypada ustaleniu konsekwencji zasady równości i to w jej aspekcie szczególnym, bo w odniesieniu do równości kobiety i mężczyzny. Zasada równości została w sposób ogólny sformułowana w art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych i znalazła już szerokie rozwinięcie w orzecznictwie zarówno Trybunału Konstytucyjnego, jak i pozostałych segmentów władzy sądowniczej. Istota tej zasady polega na tym, że "wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną /relewantną/ w równym stopniu, mają być traktowane równo. A więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących" /orzeczenie TK z dnia 9 marca 1988 r., U 7/87 - OTK 1988 str. 14/. Tym samym nie ma podstaw, by z konstytucji wydobywać nakaz równego traktowania przez prawo podmiotów czy sytuacji odmiennych, a w pewnych wypadkach takie równe traktowanie podmiotów czy sytuacji odmiennych może wręcz naruszać zasadę równości, bo oznaczać może dyskryminację lub faworyzowanie jednych podmiotów względem drugich.

Art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych wskazując, iż obywatele RP "mają równe prawa" nadaje zasadzie równości nie tylko znaczenie formalno-proceduralne /równość wobec prawa, rozumiana jako nakaz równego stosowania prawa wobec wszystkich jego adresatów/, ale też znaczenie materialne /tzw. równość w prawie/, tzn. nakaz takiego kształtowania przepisów prawa, które uwzględnia wszystkie konsekwencje zasady równości /m.in. orzeczenie z dnia 24 października 1989 r., K 6/89 - OTK 1989 str. 107-108/. Podstawowym problemem przy ocenie regulacji prawnych dotyczących zasady równości jest określenie cechy, którą ustawodawca przyjął za podstawę /kryterium/ dla wprowadzenia określonych zróżnicowań. Jeżeli zróżnicowanie sytuacji prawnej dotyczy podmiotów jednolicie charakteryzujących się określoną cechą istotną, to będzie to oznaczało odejście od abstrakcyjnie pojmowanej równości, nie zawsze musi jednak nabierać dyskryminacyjnego czy faworyzującego charakteru w podanym wyżej rozumieniu. W tym punkcie zasada równości zazębia się w sposób nierozerwalny z zasadą sprawiedliwości społecznej /art. 1 przepisów konstytucyjnych, powtórzony zresztą w dosłownym brzmieniu przez art. 2 Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r./. "Równość wobec prawa, to także zasadność wybrania takiego, a nie innego kryterium różnicowania podmiotów prawa. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał również związek zasady równości z zasadą sprawiedliwości, dopuszczając zróżnicowanie w prawie, o ile jest ono usprawiedliwione" /orzeczenie z dnia 28 listopada 1995 r., K 17/95 - OTK 1995 cz. II str. 183/.

W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ustabilizowało się już stanowisko /zob. zwłaszcza orzeczenie z dnia 3 września 1996 r. K 10/96 - OTK ZU 1996 str. 281/, że odstępstwa od równego traktowania przez prawo sytuacji podobnych są dopuszczalne, ale pod warunkiem spełnienia pewnych przesłanek, a mianowicie relewantności /bezpośredniego związku z celem i zasadniczą treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma/, proporcjonalności /waga interesu, któremu służyć ma różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów naruszonych przez nierówne potraktowanie podmiotów podobnych/ oraz związku z innymi normami, zasadami lub wartościami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych /jedną z takich zasad jest zasada sprawiedliwości społecznej/. Przy spełnieniu tych przesłanek zróżnicowania prawnego nie można traktować jako - konstytucyjnie zakazanej - dyskryminacji.

Strona 1/9
Inne orzeczenia z hasłem:
Służba cywilna
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny