Administracyjne postępowanie, Bankowe prawo
Tezy

1. Art. 52 i art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe /t.j. Dz.U. 1992 nr 72 poz. 359 ze zm./ są zgodne z art. 1 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./ oraz nie są zgodne z art. 56 ust. 1 i art. 67 ust. 2 cytowanych przepisów konstytucyjnych.

2. Art. 53 ust. 2 przytoczonej wyżej ustawy Prawo bankowe w zakresie, w jakim nadaje moc tytułów wykonawczych bez potrzeby uzyskiwania sądowych klauzul wykonalności dokumentom w tym przepisie wymienionym, w odniesieniu do roszczeń banku wynikających z wierzytelności nabytych przezeń na podstawie czynności prawnych z dotychczasowym wierzycielem nie będącym bankiem z pominięciem zgody dłużnika na egzekwowanie należności w trybie przewidzianym w powyższym przepisie - naruszając zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa przez nadmierną ingerencję w zasadę stabilności stosunków umownych - jest niezgodny z zasadą demokratycznego państwa prawnego ustanowioną przez art. 1 cytowanych przepisów konstytucyjnych.

3. Art. 53 ust. 2 wymienionej ustawy Prawo bankowe w zakresie nie objętym punktem 2 niniejszego orzeczenia jest zgodny z art. 1, art. 56 ust. 1 i art. 67 ust. 2 cytowanych wyżej przepisów konstytucyjnych.

Inne orzeczenia z hasłem:
Administracyjne postępowanie
Bankowe prawo
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny
Uzasadnienie strona 1/4

Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe ogłoszona została w Dz.U. nr 4 poz. 21 dnia 10 lutego 1989 r. Minęło już zatem ponad 5 lat od tego czasu do dnia złożenia wniosku RPO dotyczącego tej ustawy to jest do 14 lutego 1995 r. Tymczasem zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym, wnioski o wszczęcie postępowania przed TK wniesione po upływie pięciu lat od ogłoszenia aktu, Trybunał jedynie kieruje do organu, który wydał akt objęty wnioskiem. Zakwestionowane przez RPO przepisy art. 52 i art. 53 cytowanej ustawy Prawo bankowe zostały znowelizowane art. 9 ustawy z dnia 6 marca 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta została ogłoszona w Dz.U. nr 28 poz. 127 w dniu 16 kwietnia 1993 r. W tej sytuacji TK stwierdza, że norma zawarta w powołanym art. 24 ustawy o TK nie ma zastosowania do zaskarżonych przez RPO w dniu 14 lutego 1995 r. przepisów, a pięcioletni termin, o którym wyżej mowa rozpoczyna bieg od dnia 16 kwietnia 1993 r., to jest od dnia ogłoszenia zakwestionowanych przepisów w ich aktualnym brzmieniu.

Rozpatrując problem możliwości potrącania przez banki ze swego długu wierzytelności, których termin płatności jeszcze nie nadszedł, TK zwrócił uwagę przede wszystkim na fakt, że potrącenie takie może nastąpić jedynie w przypadku postawienia dłużnika banku w stan likwidacji oraz we wszystkich tych wypadkach, gdy bankowi służy prawo ściągnięcia swoich wierzytelności przed nadejściem terminu płatności. Powyższe warunki określone w art. 52 Prawa bankowego, mają istotny wpływ na treść orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w tym zakresie.

Wnioskodawca formułując zarzuty dotyczące powyższego przepisu nie przedstawił ich szerszego uzasadnienia, zwłaszcza z punktu widzenia przytoczonych wyżej dwóch przesłanek warunkujących możliwość potrącania przez banki ze swego długu wierzytelności przed terminem ich płatności.

Tymczasem wspomniane przesłanki powodują, że instytucja potrącenia określona w art. 52 Prawa bankowego, nie stała się jedynym wyjątkiem w polskim systemie prawnym. Pomijając już fakt, że omawiana tu postać potrącenia wierzytelności jest już mocno zakorzeniona w prawie bankowym, podobne zasady występują także w innych dziedzinach prawa.

Możliwość potrącenia przewiduje np. kodeks cywilny /księga III, tytuł VIII/, a w szczególności podobne rozwiązanie do tego, które ustanawia art. 52 Prawa bankowego, zawarte jest w art. 721 Kc.

Przepis ten przewiduje, że dający pożyczkę może odstąpić od umowy, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Jeszcze dalej idzie art. 458 Kc, który stanowi m.in., że jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny, albo wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin (...).

Zasady demokratycznego państwa prawnego, a zwłaszcza zasada zaufania obywateli do państwa i do stanowionego przez nie prawa nie stoją zatem na przeszkodzie regulacji zawartej w art. 52 Prawa bankowego.

Strona 1/4
Inne orzeczenia z hasłem:
Administracyjne postępowanie
Bankowe prawo
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny