Tezy

1. Przepis art. 59[1] ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych /t.j. Dz.U. 1990 nr 23 poz. 138; zm. Dz.U. 1990 nr 34 poz. 198, nr 53 poz. 306 i nr 89 poz. 517, Dz.U. 1991 nr 55 poz. 234 i nr 100 poz. 443/ w brzmieniu określonym ustawą z dnia 15 maja 1993 r. o zmianie ustaw - Prawo o ustroju sądów powszechnych, o Prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym, o Krajowej Radzie Sądownictwa i powołaniu sądów apelacyjnych /Dz.U. nr 47 poz. 213/ jest niezgodny z art. 62 w powiązaniu z art. 60 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej utrzymanymi w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426/ przez to, że: - odnosi się także do demokratycznego państwa prawnego, - nie określa terminu, do którego miałoby nastąpić zakończenie postępowań stwierdzających sprzeniewierzenie się zasadzie niezawisłości sędziego w okresie poprzedzającym ustanowienie konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego, - wprowadza szczególny tryb postępowania z udziałem władzy wykonawczej, ograniczający prawo do sądu.

W konsekwencji art. 59[1] jest niezgodny również z art. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przepis art. 59[1] wymienionej wyżej ustawy nie jest niezgodny z art. 42 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.

3. Przepisy art. 29[1] par. 1 i par. 2 oraz 30 par. 1 wymienionej wyżej ustawy o ustroju sądów powszechnych są niezgodne z art. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. przez to, że dają Ministrowi Sprawiedliwości prawo powołania lub odwołania Prezesa Sądu Apelacyjnego i Wojewódzkiego wbrew stanowisku zwykłej większości Zgromadzenia Ogólnego sędziów właściwego sądu.

4. Przepisy art. 29[1] par. 3 oraz art. 30 par. 2 wymienionej wyżej ustawy są niezgodne z art. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. przez wyłączenie udziału samorządu sędziowskiego w procesie powoływania i odwoływania wiceprezesa Sądu Apelacyjnego i Sądu Wojewódzkiego, a także prezesa i wiceprezesa Sądu Rejonowego.

5. Przepis art. 41[2] wymienionej wyżej ustawy jest zgodny z art. 1 i art. 42 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.

6. Przepis art. 52[1] wymienionej wyżej ustawy jest zgodny z art. 1 i art. 42 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.

Inne orzeczenia z hasłem:
Zawody prawnicze
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny
Uzasadnienie strona 1/7

Art. 1 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. ustanowił zasadę podziału władz expressis verbis: "organami Państwa w zakresie władzy ustawodawczej są - Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej - niezawisłe sądy". Z zasady podziału władz wynika, że władze ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza są rozdzielone, a nadto, iż musi między nimi panować równowaga oraz, że muszą one między sobą współpracować. Zasada ta nie ma znaczenia czysto organizacyjnego. Celem zasady podziału władz m.in. jest ochrona praw człowieka przez uniemożliwienie nadużywania władzy przez którykolwiek ze sprawujących ją organów. Jednym z elementów zasady podziału władz oraz fundamentów konstrukcji demokratycznego państwa prawa jest zasada niezawisłości sędziowskiej. O jej realizację starano się zawsze w ustrojach demokratycznych, jej przekreślenie było immanentną cechą ustrojów totalitarnych i autorytarnych. Podstawową gwarancją niezawisłości jest nieusuwalność sędziego.

Zgodnie z art. 60 ust. 2 przepisów konstytucyjnych sędziowie są nieusuwalni z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie. Sama ustawowa forma regulacji nie wystarcza jednak do spełnienia wymogów konstytucyjnych. Zarówno merytoryczna podstawa, jak i tryb odsunięcia sędziego od wykonywania funkcji orzeczniczych zgodny być musi z wymogami stawianymi przez zasadę podziału władz oraz zasadę niezawisłości. Regulacje zawierające kryteria nieostre, pozwalające na dowolność interpretacyjną, pozbawione gwarancji procesowych, w szczególności sądowej kontroli, przekazujące swobodną kompetencję do odwołania sędziego organowi władzy ustawodawczej lub wykonawczej byłyby sprzeczne z zasadami konstytucyjnymi. Oceniając merytoryczną przesłankę odwołania sędziego określoną w art. 59[1] - Prawa o ustroju sądów powszechnych Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że sprzeniewierzenie się niezawisłości sędziowskiej jest zawsze kwalifikacją konkretnego czynu sędziego.

Konstytucja stwierdza, że sędziowie są niezawiśli. Prawo o ustroju sądów powszechnych zawiera osobny rozdział zatytułowany: "Niezawisłość sędziowska". Pojęcie niezawisłości sędziowskiej ma jednoznaczną i ugruntowaną treść dającą podstawową gwarancję bezstronnego podejmowania rozstrzygnięć. Niezawisłość musi więc oznaczać niezależność sędziego zarówno od stron sporu jak i organów państwa. Korelatem zasady niezawisłości po stronie sędziego jest obowiązek bezstronności, zgodnie z treścią składanego przez sędziego ślubowania: "ślubuję (...) sprawiedliwość wymierzać bezstronnie według mego sumienia" /art. 56 par. 1 - Prawa o ustroju sądów powszechnych/. Podobnie art. 64 par. 2 Prawa o ustroju sądów powszechnych stanowi, iż sędzia powinien unikać wszystkiego, co mogłoby osłabiać zaufanie do jego bezstronności. Obowiązek bezstronności idzie czasem dalej niż zakres ochrony zasady niezawisłości.

O ile zasada ta odnosi się do oddziaływania podmiotów zewnętrznych, o tyle obowiązek bezstronności obliguje sędziego do przeciwstawiania się ocenom płynącym z jego doświadczenia, stereotypów i uprzedzeń. Sprzeniewierzenie się przez sędziego zasadzie niezawisłości oznaczać więc musi tylko taki brak bezstronności, który wynika z uzależnienia treści podejmowanej przez sędziego decyzji od wpływu podmiotu zewnętrznego.

Strona 1/7
Inne orzeczenia z hasłem:
Zawody prawnicze
Inne orzeczenia sądu:
Trybunał Konstytucyjny